Учебник таджикского языка – Урок 13 – Упражнения 6-11

Урок 13

Упражнения 6-11

6. Вставьте послелог, где необходимо.
Забони тоҷики … меомӯзем. Тоҷикон ва афғонҳову эрониҳо … ҳамзабон мегӯянд. Ин забон … аз худ мекунем. Омӯхтани ин забон … барои мо зарур аст. Шоиру нависандагон тоҷик асарҳои пурмазмун … офариданд. Мо асарҳои баландмазмуни шоиру нависандагони тоҷик … дар асл мутолиа менамоем. Татбиқи он … ҳануз ба таври дилхоҳ сурат нагирифтааст. Аҳамият ва зарурати омӯзиши забони точикӣ … пешрафти ҷомеа ба миён гузоштааст.
7. Вставьте предлоги.
… оянда бо ҳам ҳамкорй кунем! Нуфузаш … кишварҳои дигар зиёд аст. Ин забонро … худ мекунем, то ки … Эрону Афғонистон ҳам бахузур равуо намоем. Омӯхтани ин забон боз … он зарур аст, ки он … ривоҷу равнақи фарҳанги ҷаҳонй саҳми беандоза дорад. Мақоми забони тоҷикй … давраи Сомониён … он дарачае афзуд, ки он … тӯли беш … ҳазор сол ба ҳайси забони расмии давлатй хизмат кард. Тоҷикистон … айёми … ҳайати собиқ Иттиҳоди Шӯравӣ будан ҳам … тамоми ҷаҳон машхур буд. Ҳамин тавр, мо … омӯзиши забони тоҷикӣ диққат медиҳем. Баъзе калимаҳои тоҷикӣ … вожаҳои забони русй … он монанданд, ки ҳар ду забон … гурӯҳи эронии хонаводаи забонҳои ҳиндуаврупоӣ тааллуқ доранд. … таърихи қабули Қонуни забони Ҷумҳурии Точикистон вақти зиёд гузаштааст. Ҳукумати Ҷумхурии Тоҷикистон ва Вазорати маорифи Ҷумхурии Тоҷикистон … ин замина як силсила қарору тадбирҳо … тасвиб расониданд.
8. Раскройте скобки, поставив глагол в нужной форме.
Забони точикиро (омӯхтан), то ки дар оянда бо Точикистон хамкорй (кардан). Ин забон дар ҷумҳуриҳои Узбекистон, Туркманистон, Қирғизистон, Қазоқистон ва ғайраҳо низ истифода (шудан). Тоҷикон ва афғонҳову эрониҳоро ҳамзабон (гуфтан), зеро таъриху фарҳанги ягона (доштан). Забони тоҷикй барои он ёдгор (мондан), ки дар натиҷаи захматҳои бедареғи фарзандони барӯманди халқи тоҷик аз устод Рӯдакй cap (кардан) то Садриддин Айнй аз санҷишу имтиҳонҳои таърихй (гузаштан).
Тоҷикистон дар айёми дар ҳайати собиқ Иттиҳоди Шӯравӣ (будан) ҳам дар тамоми ҷақон машҳур (будан). Шоиру нависандагон тоҷик асарҳои пурмазмун (офаридан), то ки аз меҳнати бунёдкоронаи тоҷикистониён ба ҷаҳониён мужда (расондан). Мо ба омӯзиши забони тоҷикй диккат (додан), то ки асарҳои баландмазмуни шоиру нависандагони тоҷикро дар асл мутолиа (намудан). Агар ба Тоҷикистон ба ҳайси сайёҳ ё кӯҳнавард (рафтан), ба мо тарҷумон лозим (нашудан).

9. Выберите нужный вариант из предложенных в скобках.
(русҳо, тоҷикон, ҷаҳониён) ва афғонҳову эрониҳоро ҳамзабон мегӯянд. Омӯхтани ин забон боз барои он зарур аст, ки он дар ривоҷу равнақи фарҳанги ҷаҳонй (саҳми, асари, асли) беандоза дорад. Абӯабдуллоҳи Рӯдакӣ, Абулқосими Фирдавсй, Закариёи Розй, Абӯалй ибни Сино, Носири Хусрав, Умари Хайём ва бисёр дигарон имрӯз мояи (вазорати, аҳамияти, ифтихори) халқанд. Он забон дар тӯли беш аз ҳазор сол ба ҳайси забони расмии давлатй (хизмат, истифода, диқкат) кард. Забони тоҷикй аз санҷишу имтиҳонҳои (муаррифй, таърихӣ, давлатй) гузашт. Тоҷикистон дар (айёми, дараҷаи, вожаи) дар ҳайати собиқ Иттиҳоди Шӯравӣ будан ҳам дар тамоми ҷаҳон машҳур буд. Шоиру нависандагон тоҷик асарҳои (бедареғ, беандоза, пурмазмун) офариданд. Омӯхтани забони тоҷикй (боз, расмй, ягона) барои он зарур аст, ки агар ба Тоҷикистон ба ҳайси сайёҳ ё кӯҳнавард равем, ба мо тарчумон лозим намешавад. Аз таърихи қабули Қонуни забони Ҷумҳурии Точикистон (зарурати, вақти, заминай) зиёд гузашта бошад ҳам, татбиқи он ҳануз ба таври (дилхоҳ, махсус, имрӯза) сурат нагирифтааст. Ҳукумати Ҷумҳурии Точикистон ва Вазорати маорифи Ҷумхурии Тоҷикистон дар ин замина як (натича, муассиса, силсила) қарору тадбирҳо ба (тасвиб, тадбир, татбиқ) расониданд, то ки Қонуни забон давра ба давра дар тамоми идораву муассисот ва корхонаву ташкилот (меқнат, татбиқ, маҳз) гардад. Рӯзи 22 июл — санаи (нуфузи, қабули, муассисаи) Қонуни забони Ҷумхурии Точикистон дар кишвар аст.

10. Ответьте на вопросы.
Барои чй забони тоҷикиро меомузем? Забони давлатии Ҷумхурии Точикистон кадом забон аст? Забони тоҷикй боз дар кадом чумҳуриҳо истифода мешавад? Тоҷикону афғонҳову эрониҳоро барои чй ҳамзабон меноманд? Ин забонро барои чй аз худ мекунем? Омӯхтани ин забон боз барои чй зарур аст? Киҳо бо ин забон осори човидонй офариданд? Мақоми забони тоҷикй дар давраи Сомониён то чй дараҷа афзуд? Барои чй забони точикй ба наслҳои имрӯза ёдгор мондааст? Дар айёми шуравй Точикистон чй тавр дар чаҳон машҳур гардид? Мо ба омӯзиши забони тоҷикй барои чй диққат медиҳем? Баъзе калимаҳои тоҷикй ба вожахои забони русй барои чй монанданд? Қонуни забони Ҷумҳурйи Точикистон кай қабул шудааст? Татбиқи Қонуни забони Ҷумҳурии Точикистон чй тавр сурат гирифтааст? Барои чй санаи қабули Қонуни забони Ҷумхурии Точикистон дар кишвар Рӯзи забони тоҷикй эълон гардидааст? Хукумати Ҷумхурии Точикистон ва Вазорати маорифи Ҷумҳурии Точикистон барои чй як силсила қарору тадбирҳо ба тасвиб расониданд? Рӯзи забони тоҷикиро кай ҷашн мегиранд? Рӯзи забони точикй барои чй 22 июл эълон гардидааст?

11. Переведите на таджикский.
Таджикский язык — государственный язык Республики Таджикистан. Его влияние велико и в других странах: в Узбекистане, Туркменистане, Киргизии, Казахстане. Таджиков, иранцев и афганцев называют людьми с общим языком, поскольку у них общая история и культура. Таджикский язык учат и для того, чтобы ездить в Иран и в Афганистан. Именно на этом языке создавали свои высокохудожественные произведения такие признанные во всём мире личности, как Абуабдуллахи Рудаки, Абулькасем Фирдоуси, Омар Хайям, Насири Хосров, Авиценна (Абу Али ибн Сина) и многие другие.
Авторитет {букв позиция) таджикского языка при Саманидах достиг такой высоты, что он до сих пор является государственным и официальным языком. Даже во времена бывшего Советсткого Союза таджикский язык играл важную роль далеко за пределами территории Республики. Правительство
Республики Таджикистан и Министерство образования приняли ряд мер и постановлен и й для того, чтобы Закон о языке исполнялся во всех учреждениях и предприятиях. День 22 июля — дата принятия закона — объявлен Днём таджикского языка, чтобы подчеркнуть значимость и необходимость его изучения.

Часть I
Москва
ИД «Ключ-С»
2009